ขอบเขตพระราชวังหลวงแห่งกรุงธนบุรี

พระราชวังแห่งนี้ตั้งอยู่บนพื้นที่สี่เหลี่ยมผืนผ้าขนานกับแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก มุมพระราชวังตั้งต้นที่ป้อมวิชัยประสิทธิ์มีกำแพงพระราชวังต่อไปจากป้อมเลียบฝั่งคลองบางกอกใหญ่ เป็นกำแพงด้านทิศใต้ถึงคลองวัดท้ายตลาด หรือวัดโมฬีโลกยาราม จึงเลี้ยวหักขึ้นไปทางเหนือเลียบฝั่งคลองวัดท้ายตลาด เป็นกำแพงพระราชวังด้านตะวันตก กำแพงด้านนี้ยาวตลอดขึ้นจดคลองนครบาลในสมัยนั้น ถึงคลองด้านสกัดเหนือวัดอรุณราชวรารามในปัจจุบัน จึงหักเลี้ยวเลียบฝั่งใต้คลองนครบาลมาจดแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงนี้มีสะพานและมีป้อมชื่อป้อมต้นโพธิ์ กำแพงด้านนี้เป็นกำแพงพระราชวังด้านเหนือ ต่อจากป้อมต้นโพธิ์มีกำแพงเลียบฝั่งแม่น้ำยืนยาวลงมาทางใต้จนจดป้อมวิชัยประสิทธิ์ เป็นกำแพงพระราชวังด้านตะวันออก ภายในวงกำแพงมีการอุปจารวัดแจ้งกับวัดท้ายตลาด กำหนดให้เป็นพุทธวาสหรืออารามในพระราชวัง มีกำแพงพระราชวังกั้นสกัดกลางระหว่างอารามกับบริเวณพระราชสถานกำแพงพระราชวังชั้นใน

เขตพระราชวังหลวงมีกำแพงพระราชวังชั้นในอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งรวมเขตพระราชฐานชั้นในกับชั้นกลางไว้ด้วยกัน สันนิษฐานว่ากำแพงพระราชวังชั้นในเป็นรูปสี่เหลี่ยมเกือบจัตุรัสยาวประมาณ 135-150 เมตร แต่กำแพงพระราชวังชั้นในด้านทิศตะวันออกมีความกว้างกว่าด้านอื่น เนื่องจากมีการซ่อมแซมและมีเชิงเทิน หรือเพื่อความแข็งแรงความปลอดภัย เนื่องจากอยู่ด้านริมแม่น้ำก็เป็นได้ จากการสำรวจส่วนกำแพงที่เหลือด้านทิศใต้และทิศตะวันออก ความหนาของตัวกำแพงประมาณ 65-76 เซนติเมตร มีใบเสมาสูงราว 70 เซนติเมตร หนา 50-65 เซนติเมตร มีไต่เตี้ยกว้าง 20-30 เซนติเมตร ความสูงของกำแพงประมาณ 3 เมตร มีลักษณะเป็นเครื่องก่ออิฐถือปูนสูงประมาณ 3 เมตร รวมทั้งใบเสมา ซึ่งตั้งเรียงรายอยู่บนหลังกำแพง สิ่งปลูกสร้างในพระราชวังหลวง มีส่วนกำหนดวิถีชีวิตของชาววัง ข้าราชบริภาร เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจ การเมืองการปกครองสมัยกรุงธนบุรี แสดงถึงพระราชอำนาจที่ยิ่งใหญ่ไพศาล สืบสานให้มีไทยในปัจจุบัน